सम्बन्ध !

Jan24,

सम्बन्ध
सधैँ एकनास हुँदैन
सधैँ एकरस हुँदैन।

बलियो कसमको डोरीमा बाँध्दै
सात जूनीको पिँजडामा सजाए पनि
गुम्सिन सक्छ
सम्बन्ध आँगोजस्तै त हो
जति हुल्न खोज्छौँ
त्यति डढाउँछ।

नदीको किनारामा लडिबुडी खेल्दै
धित मरुन्जेल अँगालोमा बेरे पनि
फुत्की जान सक्छ
सम्बन्ध बालुवाजस्तै त हो
जति च्याप्न खोज्छौँ
त्यति बिलाउँछ।

ओठको, नयनको बखान सुनाउँदै
सुन्दरताको महाकाव्य कोरे पनि
सिद्धि जानसक्छ
सम्बन्ध अक्षरजस्तै त हो
जति लेख्न खोज्छौँ
त्यति केरमेट हुन्छ।

झन्-झन् नकस
तारजस्तो जेलिएको सम्बन्ध
बरू खुला छोडिदेऊ।

आखिर!
खुला उड्ने चरी-जोडीहरू
मधुर गीत गुन्गुनाउँछन्।

(साभार: सेतोपाटी-माघ ८,२०७९: https://www.setopati.com/literature/292757)

यादले रूवाउछ तर म यादहरू रोक्न सक्दैन
छाताले झरी त छेक्ला तर बाढी छेक्न सक्दैन 

उसले पैसा चोरेर केहि ओैषधि किनेको रै'छ
इमान बचाउन प्राण पनि त ऊ छोड्न सक्दैन 

सेतो टावरलाई धरहरा मान्नु- उर्दी छ सरकारको
कमजोर जमिनले धेरैबेर यो पिलर बोक्न सक्दैन

एउटा नदीले माग्यो एक अम्खोरा प्यास मसँग
सबथोक बन्न सक्छ मान्छे, सन्तुष्ट बन्न सक्दैन

झाडुहरूले विद्रोह गरेपछि शहर गन्हाएको छ
नाक थुन्न तयार छ शहर, माग सुन्न सक्दैन

घरबाट निस्केपछि थाहा भो मन छुटेछ उतै
पाइलाहरू अघि बढिसके, म फर्कन सक्दैन

मेरो चिताको धुँवाले पनि केहि अक्षर कोर्नेछ
आँगोमा शरीर त जल्ला, गजल जल्न सक्दैन

हत्केलामा खसेका थोपाहरू
आसु हुन् या यादहरू 
पर्खाइमा निभेका ताराहरू
नक्षत्र हुन् या यादहरू 

आँखाबाहिर जहा तही शुन्यता छ
आँखाभित्र नलेखिएको अध्याय छ
परेलीमा अल्झिएका कथाहरू
कल्पना हुन् या यादहरू 
हत्केलामा खसेका थोपाहरू
आसु हुन् या यादहरू 

भूल भो, मनलाई ढाँटिएन
भूल भो, मनबाट आँटिएन
आफैलाई पिरोल्ने गल्तीहरू
दाग हुन् या यादहरू
हत्केलामा खसेका थोपाहरू
आसु हुन् या यादहरू 

आँखिझ्याल

Dec24,

फेसबुककाे खाेपीबाट
एकनास चियाउदा-चियाउदै
यि आँखा आँखिझ्याल बनिसकेछन् ।

यहाँबाट केवल देखिन्छन्-
रङ्गहरू, मुस्कानहरू
गोरेटोहरू, यात्राहरू
बादलहरू, उडानहरू ।

अरूका रङ्गीन भित्ताहरूले
थिच्दा रै'छन् 
आफ्ना कलिला सपनाहरू,
अरूका उज्याला तस्बिरहरूबिच
अपरिचित लाग्दो रै'छ 
आफ्नै अनुहार पनि।

यो 'अ'सामाजिक सञ्जालको जुगमा
सजिव आँखाभन्दा सुन्दर मानिन्छन्
निर्जीव आँखिझ्यालहरू ।

जिउनुमा लगाव हाेइन...

Nov19,

जिउनुमा लगाव हाेइन तर जिन्दगीकाे माया लाग्छ
भाग्नुछ खै को-को बाट ? अन्त्य खै कसलाई थाहा छ

हर चिजको मोल-मोलाई छ
हर खबर तलाई छ, मलाई छ
परालले बनेको छ दुनिया 
र हर एक हातमा सलाई छ

मुस्कुराउन नसकेनि, बेवशीको माया लाग्छ
जिउनुमा लगाव हाेइन तर जिन्दगीकाे माया लाग्छ

आँखा बन्द छैन, सब देख्छु
जोर कानले म सबथोक सुन्छु
सालिकझै शालिन बन्नुछ
जुगौदेखि नै म चुप छु

समयलाई किन्न नसकेनि, हर घडीको माया लाग्छ
जिउनुमा लगाव हाेइन तर जिन्दगीकाे माया लाग्छ

निभाउनुछ छातीको आगो
टुटाउनुछ आदर्शको धागो
झुठलाई सलाम गर्नुछ
सत्यलाई गाड्नुछ नाँगो

नैतिकतालाई जलाएनी, सम्झी सम्झी माया लाग्छ
जिउनुमा लगाव हाेइन तर जिन्दगीकाे माया लाग्छ

मौन अवधि

Nov18,

मनभित्र चर्को कोलाहल छ
मगजभित्र उग्र अन्तरद्वन्द छ ।

नदेखिने आगो छ
नसुनिने चित्कार छ ।

यो मौन अवधिमा
मौनता बाहेक सबथोक छ ।

भुरुङ

Jun2,

(लघुकथा)

आलीमा गुन्द्री ओछ्याएर नुमे बा आफ्नो सानो नातीको लागी भुरुङ बनाउदै थिए । नाती आफ्नो प्यारो भुरुङ बन्न लागेकोमा निकै रमाइलो मान्दै नुमे बा को छेउमा बसेको थियो । त्यतीखेरै एउटा कालो बंगुर छेउमै आएर उभीयो । नाती बंगुरसीत डराएर रुनै लागेको देखेर हाँस्दै नुमे बा ले सुनाए की उनी सानो हुँदा बंगुर छोए भने देउता रिसाउछन् भनेर जिब्रो छेड्नुपर्थ्यो रे, तर अहिले दुनिया बदलिएको छ रे, प्रगती भएको छ रे, अब अन्धविश्वास मान्नुहुन्न रे । बंगुरलाई धाप मारेर उनी भने फेरी खुर्पाले भुरुङ ताछ्नपट्टि लागे ।

नुमे बा को नातीकै उमेरको पदम दौडिदै त्यहिनेर आयो । अघि रुदै गरेको नाती पदमलाई देखेर खुशी हुँदै जुरुक्क उठ्यो । काठको एउटा सानो टुक्रा र एउटा पुरानो सानो किला नुमे बा तीर तेर्स्याएर लजाउदै पदमले आफुलाई पनि भुरुङ बनाइदिन भन्यो । नुमे बा भने हुत्तिएर पछाडि सरे र पदमलाई नानाभाती गाली गर्न थाले । पदम तुरुन्तै त्यहाँबाट भाग्यो । नातीको हँसीलो मुहार फेरी मलिन दखियो । पदम गएपछि नातीलाई नुमे बा ले सुनाए 'यो सार्कीको छोरालाई छुनु हुन्न बुझिस् देउता रिसाउछन् ।' अबुझ नाती भने लगातार भुरुङ ताछिरहेको हेर्दै थियो । अघिको प्राणभन्दा प्यारो भुरुङ उसलाई यतीखेर खाली एउटा काठको टुक्रा लाग्दै थियो ।


(नेपाल राष्ट्र बैंक, गभर्नरको कार्यालयद्धारा प्रकाशित 'मिर्मिरे', साहित्यिक अंक, २०७ बाट साभार)

सम्हाल्छ मन, थप जलनले

Jun1,

आरामले भएन, भएन मलहमले
सम्हाल्छ मन, थप जलनले

न यो आगो, न कुनै राँको
डढायो सब, एक नजरले

जोगाएर सास, बचाउनुछ आश
धड्कीरहन्छ, यत्ति कारणले

अँधेरीले फुक्छ उजेलीको शंख
यहि सिकाइरन्छ, चन्द्र ग्रहणले