मनको खुत्रुकेमा...

मनको खुत्रुकेमा माया खसाए 
न पाक्यो सावा, न ब्याज पाए 

रेशमको पासो लै लै मृगतृष्णा हाँसो 
झुटको छ सागर, थोपाभर भो साचो 
कल्पनाको गोरेटोमा किन रमाए 
मनको खुत्रुकेमा माया खसाए 
न पाक्यो सावा, न ब्याज पाए 

छातीभरी हुरी लै लै डस्न थाल्यो दुरी 
वालुवाको मन-बगर, तुँवालोको धुरी 
भावनाको दलदलमा पाइला फसाए 
मनको खुत्रुकेमा माया खसाए 
न पाक्यो सावा, न ब्याज पाए

मुक्तक-४०

जो मेरो होइन, आखीर उसकै मन्दिर बनाए

आफै लकिर बनाए, यहि तक्दिर बनाए


यात्राभर न बाटो भेटियो न बादल अडियो

आफै खस्ने भीर बनाए, यहि मन्जिल बनाए  

अर्धकदको मूर्ती

समयको चुलेसीले ताछ्दा-ताछ्दै

अन्ततः मान्छे 

अर्धकदको मूर्ती बन्ने रै'छ ।


पोखिएर जूनेलीको एक अम्खोरा

पलाउछन् सपनीका अन्गीन्ती पखेटाहरू

र बन्छन्-

उमँगका हात

रहरका खुट्टा

संगीत बुन्ने ओैला

सुन्दरता हेर्ने आँखा... ।


अनि त भेट्छन् मान्छेहरूले-

नयाँ-नयाँ रङहरू

उड्दै गरेका बादलहरू

अग्ला-अग्ला पहाडहरू

र 

टाढा-टाढाका क्षितिजहरू ।


सम्बन्धको साङ्ग्लोमा परेपछि

मान्छे यो यात्रा रोक्न विवश हुन्छ

र जहाँ-जे गर्दैछ

त्यहि टक्क अडिन्छ-

गीत गाउदा-गाउदै स्वर हराउछ

चित्र बनाउदा-बनाउदै रङ हराउछ

हिड्दा-हिड्दै पाइला हराउछ

कविता कोर्दा-कोर्दै अक्षर हराउछ ।


र त मान्छेबाट

हराउन थाल्छन्-

उमँगका हात

रहरका खुट्टा

संगीत बुन्ने ओैला

सुन्दरता हेर्ने आँखा... ।


समयको चुलेसीले ताछ्दा-ताछ्दै

अन्ततः मान्छे 

अर्धकदको मूर्ती बन्ने रै'छ ।

साट्नलाई निदरी...

साट्नलाई निदरी, सिरानी भेटिन

परदेशको घाममा, छहारी भेटिन


अध्यारो रातमा, उजेली खोजेछु

घरभन्दा पर - पर पुगेछु

आफ्नै पानामा, कहानी भेटिन

परदेशको घाममा, छहारी भेटिन


 ओैलाले छुन्छसपनाको दैलो

न आसुमा बग्छ, मुटुको मैलो

मन-मुटु बगाउन, कर्णाली भेटिन

परदेशको घाममा, छहारी भेटिन

न हुन्थ्यौ तिमी...

न हुन्थ्यौ तिमी प्रियसी
न हुन्थ्यो यो इन्द्रेनी 
न चल्थ्यो मिठो जिन्दगी
न बग्थ्यो सास यस्तरी ।

तिमी छौ र त बाँच्दैछु
तिमी छौ र त हाँस्दैछु
तिमी नै यदि नभए  
न हाँस्थे मेरा ओठहरू
न निभ्थे मेरा चोटहरू
न हुन्थ्यो यति उज्यालो
न जल्थ्यो मनमा दियालो ।

तिमी आयौ बनि बहार
तिमी आयौ, भेटे किनार
तिमी नै यदि भेट्थिन
न निदाउथे यि आँखाहरू
न गाउथे यि भाकाहरू
न बग्थ्यो खुशीको यो बतास
न लाग्थ्यो हरपल यति खास ।

तिमी छौ र म पनि छु
तिमी छौ, म फैलिन्छु
तिमी नै यदि हुन्थेनौ
न चल्थे यि ओैलाहरू
न बल्थे यि ताराहरू
न हुन्थ्यो यो रमझम पनि
न जाग्थे रहर मनभरी ।

घाउ बनी बल्झिएर
आगो जस्तै सल्किएर
यादहरू एक्लै बस्छन्
जिन्दगीभर अल्झिएर

यादहरू धन रै'छ
जीवन बरू ऋण रै'छ
दिनभर तर्किएर
रातभर फर्किएर
यादहरू एक्लै बस्छन्
छातिभित्र अड्किएर

सुख बरू जहर भो
याद मानौ खहरे भो
आसुसँग निस्किएर
समयसँग जिस्किएर
यादहरू एक्लै बस्छन्

आँखाभरी छछल्किएर

नाजवाफ यो मुटुमा गढेझै लाग्छ
हर प्रश्नले मजाक गरेझै लाग्छ

उजेलीको भरपाई कहिल्यै पाएन
अँधेरी पल-पल बढेझै लाग्छ

हाँसेर बिदाई दियौ यसरी
अचेल मुस्कुराउन छाडेझै लाग्छ

नबोलेरै वर्षदिन बिति गएछन्
बोल्नुपर्दा बाढी तरेझै लाग्छ

न निद आफ्नो, न होश भो आफ्नो
बेचैनीमा तारा झरेझै लाग्छ

यादको झरी रोकियो नसोधेरै

कसरी भिझु अब

निदरीको गल्लीमा हराए धेरै 

कसरी ब्युझु अब


नटुङ्गिने बाटोमा पाइला बढेछ

यादको जङ्गलमा वर्षौ वितेछ

एकदिन आँखा खुलेछ सबेरै

कसरी भुलु अब

निदरीको गल्लीमा हराए धेरै 

कसरी ब्युझु अब


सासभन्दा याद पो मिठो रै'

याद लामोजिवन पो छोटो रै' 

उडी गयो यादसास लिएरै

कसरी बाँचु अब

निदरीको गल्लीमा हराए धेरै 

कसरी ब्युझु अब

मभित्र आक्रोशको राँको लुकेको थियो
म कोइला थिएँ, चुपचाप थिएँ
हो, मभित्र आगो लुकेको थियो

थाहा थिएन-
यो देशले चिहानको पनि व्यापार गर्दो रै’छ
जसले जलायो
त्यही निर्मम सलाईको पनि आँशु झर्दो रै’छ

म कमजोर थिएँ, जेलिएको थिएँ
मभित्र पीडाको धागो लुकेको थियो
म कोइला थिएँ, चुपचाप थिएँ
हो, मभित्र आगो लुकेको थियो

दियो निभ्दैमा, आस्था निभ्ने त होइन
शरीर ढल्दैमा, सपना ढल्ने त होइन

आफ्नै नङ्ग्राको कुटो बोकेको थिएँ
आफ्नै सपनाको बारी खनेको थिएँ
मभित्र उर्वर भविष्यको माटो लुकेको थियो
म कोइला थिएँ, चुपचाप थिएँ
हो, मभित्र आगो लुकेको थियो ।

(साभारः साहित्यपोस्ट, माघ १९, २०७९: Link: https://sahityapost.com/kabyapost/kabya-poetry/96157/)



सम्बन्ध !

सम्बन्ध
सधैँ एकनास हुँदैन
सधैँ एकरस हुँदैन।

बलियो कसमको डोरीमा बाँध्दै
सात जूनीको पिँजडामा सजाए पनि
गुम्सिन सक्छ
सम्बन्ध आँगोजस्तै त हो
जति हुल्न खोज्छौँ
त्यति डढाउँछ।

नदीको किनारामा लडिबुडी खेल्दै
धित मरुन्जेल अँगालोमा बेरे पनि
फुत्की जान सक्छ
सम्बन्ध बालुवाजस्तै त हो
जति च्याप्न खोज्छौँ
त्यति बिलाउँछ।

ओठको, नयनको बखान सुनाउँदै
सुन्दरताको महाकाव्य कोरे पनि
सिद्धि जानसक्छ
सम्बन्ध अक्षरजस्तै त हो
जति लेख्न खोज्छौँ
त्यति केरमेट हुन्छ।

झन्-झन् नकस
तारजस्तो जेलिएको सम्बन्ध
बरू खुला छोडिदेऊ।

आखिर!
खुला उड्ने चरी-जोडीहरू
मधुर गीत गुन्गुनाउँछन्।

(साभार: सेतोपाटी-माघ ८,२०७९: https://www.setopati.com/literature/292757)

यादले रूवाउछ तर म यादहरू रोक्न सक्दैन
छाताले झरी त छेक्ला तर बाढी छेक्न सक्दैन 

उसले पैसा चोरेर केहि ओैषधि किनेको रै'छ
इमान बचाउन प्राण पनि त ऊ छोड्न सक्दैन 

सेतो टावरलाई धरहरा मान्नु- उर्दी छ सरकारको
कमजोर जमिनले धेरैबेर यो पिलर बोक्न सक्दैन

एउटा नदीले माग्यो एक अम्खोरा प्यास मसँग
सबथोक बन्न सक्छ मान्छे, सन्तुष्ट बन्न सक्दैन

झाडुहरूले विद्रोह गरेपछि शहर गन्हाएको छ
नाक थुन्न तयार छ शहर, माग सुन्न सक्दैन

घरबाट निस्केपछि थाहा भो मन छुटेछ उतै
पाइलाहरू अघि बढिसके, म फर्कन सक्दैन

मेरो चिताको धुँवाले पनि केहि अक्षर कोर्नेछ
आँगोमा शरीर त जल्ला, गजल जल्न सक्दैन